Ze knoeien maar wat aan in het Haagse

Het gestuntel van Van der Steur in het Haagse

Toen ik afgelopen week het gestuntel van Van der Steur probeerde te volgen, kon ik niet voorkomen dat ik dat deed met de ogen van Victor ten Hove. Recent las ik zijn boek ‘Ongeschreven wetten‘ over een zojuist ingesteld ministerie van justitie in het Haagse en ik kon me de afgelopen week niet aan de indruk onttrekken dat de ambtenaren van Van der Steur hem deze week wilden zien vallen; zoals eigenlijk minister Vergoor van dat nieuwe ministerie van Veiligheid had moeten vallen; door het geklungel van zijn ambtenaren, het gehele geïnfiltreerde politie-apparaat en nog heel veel meer.

Hoe komt de beste man erbij; dat hij informatie van de FBI gekregen zou hebben? Die informatie kreeg hij van zijn ambtenaren en je maakt mij – na lezing van ‘Ongeschreven wetten‘ – niet wijs dat zij niet wisten dat die informatie niet van de FBI, maar bij de politie van New York vandaan kwam; als het daar zijn bronnen al had; die informatie.

Het moet daar één grote slangenkuil zijn; op het Haagse pluche. Kamerleden laten graag de indruk achter dat zij door allerlei partijen worden be-lobby-d, maar ze be-lobby-en elkaar en samen met het ambtelijke apparaat vormen ze één grote lobby-ende kliek. Niemand is daar veilig; al helemaal niet de minister die voor alles verantwoordelijk is; hoewel hij er anno 2016 steeds minder voor verantwoordelijk wordt gehouden. In België is het nog erger: daar dienen twee ministers (naast de minister van BiZa ook – sic – de minister van justitie) hun ontslag in en wordt hun ontslag hen Nota Bene geweigerd!

Kortom: het boek ‘Ongeschreven wetten‘ is één grote bevestiging van waar je al je hele leven bang voor bent; dat niemand, maar dan ook echt niemand in het Haagse te vertrouwen is. Dat hun korte termijnen uiteindelijk ten koste gaan van onze lange termijn. Niet alleen Wilders speelt dat spel (hoewel hij het het beste speelt), maar ieder volksvertegenwoordiger of minister doet het: zieltjes winnen om een volgende keer opnieuw op het pluche te kunnen belanden. Alleen de uitzonderingen lijken deze regel te bevestigen. De anderen houden hun dubieuze rol angstvallig buiten beeld.

En in het Haagse lijkt dat zich – als een soort van Matruschka-poppetjes – opnieuw voor te doen tussen ambtenaren en hun politieke tegenhangers. Ambtenaren kunnen het hun ministers moeilijk tot onmogelijk maken, hoewel zich dat – als de minister een overlever is – uiteindelijk tegen hen kan keren. Kortom: niets is wat het lijkt in het Haagse; is de boodschap van Ten Hove. En hij schijnt het te kunnen weten, want volgens de (digitale) flap van het boek was hij onderdeel van de inner circle van het Haagse. Laat ik me van de vraag naar het waarheidsgehalte van dit boek daarom maar ontdoen door de derde Matruschka te openen. Want hoe betrouwbaar maakt dat Ten Hove; zijn (ex-)lidmaatschap van de Haagse inner circle? Als echt niets is wat het lijkt, waar gaat dan waarheid in dit boek over in verdichtsel?

Ga ik weg of blijf ik nog?

Maar laat ik een ander thema uit dit boek naar voren halen wat me heel erg aansprak. Clemens is directeur-generaal bij het nieuwe ministerie van Veiligheid. Hoewel hij op een aantal momenten in het boek probeert te luisteren naar wat zijn integriteit hem influistert, is zijn hoofdbezigheid toch vooral gericht op overleven. Freud ligt er in het boek teveel lagen bovenop om je daar druk over te hoeven maken. Thuis slaapt hij – hoewel gehuwd – in een aparte kamer en hij laat zijn oren liever hangen naar de liefde van zijn moeder dan naar die van zijn vrouw. Sex blijkt betaald compenseerbaar zolang de chauffeur er maar niets van merkt en de enige vrouw die zich normaal gedraagt in zijn leven en orde brengt in zijn chaos is de secretaresse Aukje die hij meegenomen heeft vanaf zijn oude werkplek op een lagere sport van de ladder.

Aan alle kanten druipt het er natuurlijk vanaf; dat hij het boven zijn functionele plafond niet naar zijn zin heeft. Het is te hard gegaan. Hij is te snel gegroeid. De omgeving zal dat best indrukwekkend vinden, maar die zelfde omgeving blijkt aan het einde van het boek ook te weten dat zijn vrouw vreemd is gegaan; de eeuwige Januskop van het voorgestelde en het daadwerkelijke gezicht van moeder, ‘vriend’, gezin en collega’s blijkt mijlenver uiteen gespleten, omdat er niet open over gesproken wordt en alles in de doofpot verdwijnt. Wat niet weet dat niet deert.

Die scheve verhouding tussen wens als vader van de gedachte en de diep van binnen gevreesde afwijzing blijkt steeds dieper ongelukkig te maken. Mondjesmaat is dat wat door de kieren van het verhaal binnendringt. Clemens begint steeds sterker te vermoeden dat zijn leven hem in gezin en werk door de vingers heen gaat glippen en het maakt hem diep ongelukkig. En dat is het moment waarop – heb ik door schade en schande wijs geworden geleerd – een keuze moet worden gemaakt. Blijf ik zitten of rot ik op?

Een onbewuste keuze voor blijven zitten maakt diep ongelukkig; weet ik ondertussen. Ergens dringt zich het steeds sterkere vermoeden aan je op dat niets is wat het lijkt; omdat je het categorisch ontkent en weg probeert te moffelen. De wereld heeft je nu eenmaal minder zekerheid te bieden dan je graag zou willen. Een vaste baan blijkt bij nader inzien – vaak als het te laat is – fictie te zijn geweest. En waar je al die tijd al bang voor was blijkt werkelijkheid te worden.

Een bewuste keuze daarentegen voor blijven zitten kan reinigend werken. Ik heb dat in mijn vorige kerkelijke gemeente gedaan en dat is goed voor me geweest. Als het aan mij gelegen had, had ik mijn kerkelijke gemeente 8 jaar geleden al ingewisseld voor mijn huidige gemeente. Maar God wilde mij leren dat het in deze wereld niet om mijn ego draaide, maar om Hem en Hij stuurde mij 3 profeten – ja, ik ben nogal hardnekkig in die dingen – die me die boodschap brachten. Soms is zelfverloochening een krachtige methode om snel en effectief te leren en door pijn heen te kunnen groeien. Maar nogmaals: dan moet het wel een bewuste keuze zijn.

Want in veel andere gevallen ben ik blij dat ik naar m’n gevoel heb geluisterd en weg ben gegaan. TU Delft is mijn plekje nooit geweest; om maar een voorbeeld te noemen. En Qurius was dat na 5 vette jaren de laatste 2 jaar ook niet meer. Bij Qurius heb ik bijtijds de juiste conclusie getrokken en ben ik op zoek gegaan. Bij TU Delft heb ik een poging teveel gewaagd. 4 jaar geleden had ik de conclusie van vandaag ook al kunnen trekken en ik heb mezelf een tijdje – weliswaar in de luwte en dat was ook goed – geweld aan moeten doen. Het duurt soms even voor je onjuiste keuzes onder ogen durft te zien. Nu ik dat uiteindelijk toch heb gedaan, voel ik me opgelucht en heb ik zin in de nieuwe baan; bij De Haagse Hogeschool.

In een minder politiek gelaten omgeving verwacht ik meer tot mijn recht te kunnen komen. Ik had dat kunnen weten, toen ik solliciteerde bij TU Delft. Maar de mooie herinneringen aan mijn studententijd overvleugelden mijn negatieve herinneringen en ik dacht er een mooie tijd te zullen hebben. Dat bleek niet zo te zijn. Hoewel ik ook bij TU Delft mooie mensen heb ontmoet die integer handelden en daarin een voorbeeld voor me waren, kwam ik vooral overlevers tegen; die niet net als ik zo dood als een pier werden gedrukt door te overleven.

Maar goed; laat ik eerlijk blijven. Overspannenheid en overleven hebben me ook gemaakt tot wie ik vandaag ben. Ik ben een ander mens dan toen ik 15 jaar geleden de deuren van De Haagse achter me sloot. Ik hoef niet meer zo nodig carrière te maken en inhoudelijk heb ik me enorm kunnen verbreden. En als ik nu de balans opmaak, constateer ik enerzijds dat het tijd werd om de energiebalans weer in evenwicht te brengen en weg te gaan. Anderzijds ben ik bij TU Delft geworden tot de mens die ik vandaag ben: stabieler en toe aan een nieuwe uitdaging met jonge en oudere mensen; met studenten en nieuwe collega’s.

Gek is dat toch; hoe een boek over het Haagse je dingen kan leren over m’n nieuwe plek bij De Haagse.