‘De verdovers‘ van Anna Enquist heeft niet de diepgang van de eerdere romans van Enquist (zeker niet die van ‘Contrapunt‘), maar het ontstijgt de platvloersheid van een reguliere doktersroman waar het wel wat weg van heeft.
‘De verdovers‘ is het resultaat van een maandenlange ‘stage’ bij de afdeling Anesthesiologie van het VU Medisch Centrum. Het verhaal gaat dus meer dan zijdelings over dokters en zusters en hun onderlinge verhoudingen en een uit de hand gelopen verhouding komt er inderdaad ook in voor. Die verhouding zorgt overigens voor meer dan gecompliceerde verhoudingen tussen broer Drik (therapeut van Allard), zus Suzan (anesthesist en in een ‘geheime’ verhouding verwikkeld met Allard), man van de zus en vriend van de broer Peter (ook therapeut) en dochter/nicht Roos (studente; net uit huis).
In het verhaal komen verschillende thema’s aan de orde. Het gaat over de verhouding tussen ouder en kind (die inherent gecompliceerd is en ingewikkelder gemaakt kan worden), over zelfmoord, over pijn (die lichamelijk verdoofd kan worden of juist therapeutisch volledig wordt uit- en omgespit), over schuld en boete, over inbeelding en verzinsels en over kerst:
Het was even wennen. En toch was het zeker de moeite waard. De brief voor de koning werd lang voor ik geboren werd geschreven (in 1962) en toch had ik er tot begin van dit jaar nooit van gehoord. Maar toen ik mijn dochter van 11 vroeg of zij het genoemde boek misschien uit de bibliotheek mee wilde nemen merkte zij snerend op: “maar dat ben ik op school ook aan het lezen”. Ik mompelde maar zoiets als dat je dat wel eens hebt hè; dat je achterloopt…
Misschien vind je Harry Mulisch wel hartstikke arrogant. Dat vind ik ook, als ik Mulisch sporadisch op het TV-scherm voorbij zie flitsen. Ondanks die slechte eigenschap vind ik Mulisch toch ook één van de beste schrijvers die Nederland ooit heeft gekend. Zijn ongekende schrijflust (hoewel die nu toch een beetje lijkt opgedroogd), de schoonheid van zijn taal, de strakke composities, de pientere (soms weliswaar megalomane) doorkijkjes en de boeiende verhaallijnen maken dat ik ervan overtuigd ben dat Mulisch fantastische literatuur heeft geschreven (in de volle breedte van dit woord). Ik had Mulisch niet graag willen missen in mijn literaire bestaan. Waarom ik dan nog niet over Mulisch heb geschreven op deze plek? Omdat het lang geleden is dat ik veel van Mulisch las, maar deze zomer was De aanslag dan toch (weer) aan de beurt. En wat bleek? Toen ik op driekwart van het boek was aangeland had ik al meerdere malen getwijfeld, maar toen wist ik het zeker: dit boek heb ik jaren geleden al eens eerder gelezen!
In vergelijking met het schitterende ‘Nachttrein naar Lissabon’ van dezelfde schrijver moest dit bijna wel tegenvallen. In dat boek wilde ik van bijna elke bladzijde wel een anekdote, scherpe waarneming of ontroerend moment vasthouden en nooit meer vergeten. Dat gold natuurlijk niet voor ‘Lea’, maar tegenvallen deed het boek toch ook weer niet. Een schrijver kan niet altijd excellent zijn, maar goed is goed genoeg en dat laatste geldt zeker voor ‘Lea’.
Anna Enquist beweegt zich met Contrapunt wat mij betreft op eenzame hoogte in literair Nederland (uitzonderingen daargelaten). Wat een boek! Vele malen beter dan het losse verhalenbundeltje 
Hoewel je nauwelijks om de gelijkenis met een vroeg schilderij van Dali heenkunt (van zijn vrouw Gaia), gaat het in dit boek natuurlijk niet om de voorzijde alleen. Waar gaat het dan wel om?
Anna Enquist heeft twee fantastische boeken geschreven: Het meesterstuk en De thuiskomst. Ook haar nieuwste boek belooft veel te bieden (in Contrapunt ben ik net begonnen) en Het geheim en De ijsdragers mogen er ook best zijn. Maar na Het kwetsuur zal ik niet snel een nieuwe verhalenbundel ter hand nemen van Anna Enquist. Misschien heb ik voorlopig m’n buik toch wel vol van verhalen… De romans (ook bijvoorbeeld van Cees Nooteboom) blijken toch sterker dan de verhalen die dezelfde schrijvers schrijven. Heeft iemand dat wel eens andersom gezien?
Na afloop van de wandeling op de grens van Nederland en België (met culinaire afsluiting in – hoe kan het anders – België; zie