In Trouw van afgelopen zaterdag 19 september 2009 staat in de bijlage Letter en Geest een essay van Willem Jan Otten dat wordt aangekondigd als “een maandelijks te verschijnen essay… over de verdwijnzucht van een dertienjarige” (over Laura dus).

Afgelopen zomer heeft Otten dan eindelijk Anna Karenina van Tolstoj gelezen. Gelukkig mag een gevierd schrijver ook eerlijk zijn, want als ik de publieke opinie mag geloven zou elke zichzelf respecterende Nederlander toch tenminste dat boek gelezen moeten hebben. Otten doet daar niet moeilijk over. Ik was er net zo trots op dat ik me ooit door dat prachtige boek heen heb geploegd.

Ondertussen vergelijkt Otten de ‘zeilvlucht’ van Laura met de vlucht van Anna. De vlucht van Anna was destijds gedoemd om zich binnen de sociale context van toen te ontplooien. Wijdere horizonten waren er toen nog niet, zegt Otten. Hij gaat er hierbij impliciet vanuit dat een schrijver als geen ander in staat zou zijn om zijn tijdgenoten te verstaan. Hoewel dat een waarneming is die ik deel (daarom lees ik nou juist weinig ‘oude’ schrijvers, maar vooral hedendaagse denkers), is de analyse van Otten mijns inziens wat oppervlakkig. Hoe bijvoorbeeld om te gaan met de trektochten van Columbus en James Cook (zoals beschreven in het prachtige De Thuiskomst van Anna Enquist)? De horizonten waren er blijkbaar wel. Waren ze aan het einde van de 19de eeuw misschien wat ingeperkt, zoals dat gaat in de golfbewegingen in de geschiedenis?

Lees verder »